Ραδιολογικά Γεγονότα

Η ιστορία της βρόμικης βόμβας πρέπει να γραφτεί ακόμα, επειδή ευτυχώς κανένας μέχρι σήμερα δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ συμβατική εκρηκτική ύλη μαζί με το ραδιενεργό υλικό. Εντούτοις, μερικά τρομακτικά γεγονότα στα οποία υπάρχει ανάμειξη ραδιενεργών συσκευών σχηματίζουν ένα χρονικό που μας υπενθυμίζει πως μια βρόμικη βόμβα θα μπορούσε να εκραγεί οποιαδήποτε στιγμή οπουδήποτε στον κόσμο. Τρομοκρατικές ομάδες εντείνουν τις προσπάθειες να αποκτήσουν ραδιολογικό υλικό, και κάποιες μπορεί να έχουν τις δυνατότητες δημιουργίας μιας βρόμικης βόμβας. Εδώ παρουσιάζεται το χρονοδιάγραμμα παγκοσμίως των περιστατικών με ελεύθερα ραδιενεργά υλικά, με τα οποία αποδεικνύεται το πόσο εύκολο είναι η απόκτηση τέτοιων επικίνδυνων υλικών.

Σεπτέμβριος 1987 Goiaina Βραζιλία: Ένας εργαζόμενος σε περιοχή με πεταμένα σιδερικά, άνοιξε ένα μεταλλικό μολύβδινο κουτί που πετάχτηκε από ένα κέντρο ακτινοθεραπείας και εγκαταλείφθηκε εκεί πέντε ημέρες νωρίτερα. Μέσα στο μεταλλικό κουτί το άτομο βρήκε μια λαμπιρίζουσα μπλε σκόνη χωρίς να έχει ιδέα ότι η σκόνη αυτή είναι ραδιενεργό καίσιο. Οι κάτοικοι που ζούσαν εκεί κοντά παίρνουν με περιέργεια το μεταλλικό κουτί στο σπίτι τους και το κρατούν σχεδόν για μια εβδομάδα. Εκτιμάται ότι περισσότερο από 200 ανθρώποι εκτέθηκαν στην ακτινοβολία του καισίου. Το γεγονός αυτό που προκάλεσε το θάνατο τεσσάρων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου ενός εξαετούς κοριτσιού που έτριψε τη σκόνη πάνω στο σώμα λόγω της έντονης λάμψης που αυτή εκπέμπει. Η ραδιενέργεια μόλυνε το χώμα, τις επιχειρήσεις και τα σπίτια, 85 από τα οποία ισοπεδώθηκαν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών καθαρισμού.

Νοέμβριος 1995 Μόσχα, Ρωσία: Στην πρώτη προσπάθεια ραδιολογικης τρόμοκρατιας, μια ομάδα Τσετσένων επαναστατών έρχεται σε επαφή με ένα ρωσικό τηλεοπτικό σταθμό και καυχάται ότι έχει τη δυνατότητά να κατασκευάσει μια ραδιενεργό βόμβα. Οι επαναστάτες προειδοποιούν τον Τύπο ότι έχουν θάψει μια συσκευή με ραδιολογικά υλικά στο πάρκο Ismailovsky της Μόσχας. Στο σημείο όπου οι επαναστάτες υπέδειξαν, οι αρχές βρήκαν ένα μερικώς θαμμένο εμπορευματοκιβώτιο καισίου. Δεν εντοπίσθηκαν ούτε οι Τσετσένοι που το τοποθέτησαν εκεί ούτε η προέλευση της πηγής του καισίου.

Μάρτιος 1998 Γκρήνσμπορο, Βόρεια Καρολίνα: Δεκαεννέα μικροί σωλήνες καισίου χάνονται από μια καλά φυλασσόμενη θήκη Moses Cone Memorial Hospital. Κάθε ένας σε σχήμα σωλήνα με μερικά εκατοστά μήκος ήταν αποθηκευμένοι για θεραπεία καρκίνου. Αν και οι τοπικές αρχές έλεγξαν την πόλη με τη χρησιμοποίηση προηγμένου ανιχνευτικού εξοπλισμού, το καίσιο δεν ευρέθη ποτέ. Οι αρχές θεωρούν ότι αυτός που έκλεψε τους σωλήνες καισίου —επίσημα έχει καταγραφεί σαν κλοπή —μπορεί να ήταν εκπαιδευμένος στο χειρισμό υλικού, δεδομένου ότι η μη προστατευμένη επαφή με τους σωλήνες θα μπόρουσε να έχει προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό ή ακόμα και θάνατο.

Δεκέμβριος 1998 Argun, Τσετσενία: Ο προϊστάμενος τoυ ρωσικού κλάδου των υπηρεσιών ασφάλειας στην Τσετσενία, Ibragim Khultygov, ανήγγέιλλε ότι μια ομάδα των υπηρεσιών ασφάλειας είχε βρει ένα εμπορευματοκιβώτιο γεμισμένο με ραδιενεργά υλικά και συνδεμένο με ένα εκρηκτικό μηχανισμό κρυμμένο κοντά σε μια σιδηροδρομική γραμμή. Εξουδετερώσαν ακίνδυνα τη βόμβα αλλά δεν προσδιορίσαν τις σχετικές ραδιενεργές ουσίες. Η θέση της ανακάλυψης —σε προαστιακή περιοχή 10 μίλια ανατολικά της πρωτεύουσας της Τσετσενίας Γκρόζνυ, όπου μια τσετσένικη επαναστατική ομάδα ήταν γνωστό ότι έχει να ενεργοποιήσει ένα εργαστήριο εκρηκτικών υλών—δημιουργεί υποψίες, ανάμεσα στους πυρηνικούς ειδικούς, για ανάμιξη Τσετσένων επαναστατών στο περιστατικό. Ο Shamil Basayev, ο επαναστατικός ηγέτης που είχε τηλεφωνικα απειλεί για τη βρόμικη βομβα στη Μόσχα τρία έτη νωρίτερα, είναι γνωστός οτι ειναι ο επικεφαλής του εργαστηρίου εκρηκτικών υλών κοντά στο Argun.

Σεπτέμβριος 1999 Γκρόζνυ Τσετσενία: Μη αναγνωρισμένοι κλέφτες προσπάθησαν να κλέψουν ένα εμπορευματοκιβώτιο ραδιενεργών υλικών από τη εργοστάσιο Radon Special Combine. Μισή ώρα μετά την έκθεση στο εμπορευματοκιβώτιο, ένας από τους υπόπτους πεθαίνει και ο άλλος καταρρέει, ακόμα κράτησαν στα χέρια τους το εμπορευματοκιβώτιο για μόνο λεπτά προσπαθώντας να το βγάλουν από το εργοστάσιο. Ο επιζών ύποπτος νοσηλεύτηκε σε κρίσιμη κατάσταση, αλλά όταν ανάρρωσε συνελήφθη. Οι Τσετσένοι ανώτεροι υπάλληλοι δεν συζητούν την περίπτωσή αυτή δημόσια, ούτε προσδιορίζουν τον τύπο ραδιενέργειας που περιείχε 200 γραμμάρια "ραδιενεργού στοιχείου."

Ιούνιος 2001 Kandalaksha, Ρωσία: Δύο άνθρωποι στην περιοχή του Μουρμανσκ Ρωσίας δέχτηκαν ισχυρές δόσεις ραδιενέργειας και νοσηλεύτηκαν αφού είχαν λεηλατήσει έναν φάρο πυρηνικής ισχύος, ένας από τους 132 τέτοιους φάρους που βρίσκονται κατά μήκος της βόρειας ακτής της Ρωσίας. Οι καθαριστές είπαν ότι προσπαθούσαν να εξαγάγουν το μόλυβδο από το φάρο για την πώληση του ως μέταλλο απορρίμματος και δεν ήταν πληροφορημένοι πάνω στην επικίνδυνη πηγή ενέργειας Στροντίου. Οι επιθεωρητές αργότερα ανίχνευσαν επίπεδα ακτινοβολίας στη διαδρομή κατά μήκος της οποίας οι δύο μετέφεραν το διαρρεων εμπορευματοκιβώτιο μολύβδου πριν το εγκαταλείψουν. Αν και οι πυρηνικοί φάροι της σοβιετικής-εποχής της Ρωσίας σχεδιάστηκαν αρχικά για να αντιστέκονται στους σεισμούς και ακόμη και σε συντριβή αεροπλάνων πάνω τους, μετά από έτη παραμέλησης αυτές οι αφύλακτες και χωρίς έλεγχο συσκευές μπορούσαν να αποσυναρμολογηθούν εύκολα από κλέφτες.

Δεκέμβριος 2001 Lja, Γεωργία: Τρεις υλοτόμοι ανακαλύψαν εμπορευματοκιβώτια κοντά στη κατασκήνωση τους στη μακρινή περιοχή της Αμπχαζίας του Καύκασου. Ελπίζοντας να χρησιμοποιήσουν τα εμπορευματοκιβώτια ως πηγή θερμότητας, ταν μετέφεραν στις σκηνές τους. Μέσα σε ώρες αρρώστησαν παρουσιάζοντας ναυτία, εμετό και ίλιγγο και αφήσαν την περιοχή για να αναζητήσουν βοήθεια από το τοπικό νοσοκομείο. Αργότερα, τα άτομα αυτά ανάπτυξαν σοβαρά εγκαύματα ακτινοβολίας στις πλάτες τους. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής ενέργειας (IAEA) στέλνει μια ομάδα για να ανακτήσει τα εμπορευματοκιβώτια, αλλά ο άσχημος καιρός δημιουργεί εμπόδια για περισσότερο από έναν μήνα στην πρόσβαση της κατασκήνωσης και στην ασφάλιση των υλικών. Όταν η ομάδα IAEA έφθασε τελικά στα εμπορευματοκιβώτια τον Φεβρουάριο του 2002, ανακάλυψε ότι η κάθε μια απο της Σοβιετικής κατασκευής ραδιοσοτοπικη γεννήτρια περιείχε 40.000 κιουρί Στροντίου,

Ιούνιο 2002 το Σικάγο, το Ιλλινόις: Ο Jose Padilla, αμερικανικός πολίτης και πρώην μέλος συμμορίας του Σικάγου με γνωστούς δεσμούς με την Al Qaeda, συνελήφθη στον αερολιμένα O'Hare του Σικάγου λόγω υποψιών για δημιουργία και πυροδότηση βρόμικης βόμβας σε αμερικανική πόλη. Πράκτορες του F.B.I είχαν υποψίες ότι ο Padilla είχε εκπαιδευθεί πρόσφατα στην Λαχώρη του Πακιστάν, όπου μελέτησε σύμφωνα με ισχυρισμούς τις αρχές μηχανικής πάνω στην κατασκευή βρόμικης-βόμβας, μαθαίνοντας τους τρόπους συνδεσμολογίας των εκρηκτικών συσκευών και βελτιστοποίησης των βόμβων ραδιολογικής διασποράς. Οι ανώτεροι υπάλληλοι θεωρούσαν οτι ο Padilla, που έφθασε στις ΗΠΑ μεταφεροντας μια βαλίτσα με $10.000 σε μετρητά, ήταν σε αναγνωριστική αποστολή.

Νοέμβριος 2002 Μόσχα, Ρωσία: Ο προϊστάμενος της πυρηνικής ρυθμιστικής υπηρεσίας της Ρωσίας, Yuri Vishnyevsky, ανήγγειλε ότι μικρά ποσά —μερικά γραμμάρια —πυρηνικών υλικών που χρησιμοποιούνται σε όπλα και αντιδραστήρες χάθηκαν από τις ατομικές εγκαταστάσεις της χώρας. Ο Vishnyevsky δεν έδωσε λεπτομέρειες στο πότε και πως εξαφανίστηκαν τα υλικά, αλλά υπέδειξε ότι το υλικό που εξαφανίστηκε ήταν ουράνιο. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, μερικά γραμμάρια ουράνιου απο όπλα δεν θα ήταν επαρκή για να δημιουργήσουν μια αποτελεσματική πυρηνική βόμβα, αλλά θα μπορούσε να δώσουν το υλικό για δημιουργία μιας βρόμικης βόμβας. Επιπλέον, τα μικρά ποσά ουράνιου απο αντιδραστήρα μπορούν να εμπλουτισθούν σε υλικά όπλων μέσω μιας διαδικασίας που μερικά έθνη κατέχουν. Με την πυρηνική ασφάλεια της Ρωσίας στην σοβαρη πτώση λόγω οικονομικών προβλημάτων και αποδιοργάνωσης, η ανακοίνωση του Vishnyevsky υπογραμμίζε μια σημαντική πηγή ανησυχίας για τα αφύλακτα ραδιενεργά υλικά στη Ρωσία.

Ιανουάριος 2003 Herat, Αφγανιστάν : Από στοιχεία που αποκαλύφτηκαν στο Herat, συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών διαγραμμάτων και εγγράφων που είχαν αποθηκευτεί σε υπολογιστές, Βρετανοί πράκτορες και ερευνητές όπλων καταλήξανε στο συμπέρασμα ότι το Al Qaeda είχε πετύχει στην κατασκευή μιας μικρής βρόμικης βόμβας, αν και η συσκευή αυτή δεν είχε βρεθεί. Οι αξιωματούχοι δεν γνωρίζαν πόση ακτινοβολία η βρόμικη βόμβα θα μπορούσε να διαδώσει, αλλά υποψιάζονταν ότι το καθεστώς των Ταλιμπαν στο Αφγανιστάν βοηθούσε την Al Qaeda να χτίσει τη συσκευή με την παροχή ραδιενεργών πηγών από ιατρικές συσκευές. Επιπλέον, ο Abu Zubaydah, ο συλληφθείς υπολοχαγός Al Qaeda, είπε σε ανακρίσεις ότι μια τέτοια συσκευή υπάρχει. Στη Καμπούλ, τον Απρίλιο του 2002, οι εμπειρογνώμονες της IAEA ασφάλισαν διάφορες ισχυρές αφύλακτες πηγές ακτινοβολίας, κυρίως κοβάλτιο, που χρησιμοποιούνταν κάποτε σε ιατρικές και ερευνητικές εφαρμογές.